آموزش مداحی و اشعار مذهبی

چند نکته اساسي در دو مقوله "نگهداري" و "ترميم" تارهاي صوتي
مداحان چه کنند که دچار گرفتگي صدا نشوند؟

در باب حنجره و تارهاي صوتي از آناتومي و فيزيولوژي آن گرفته تا نوع کارکرد آنها و توليد صدا و صداسازي و مباحث متعدد ديگر آن از قبيل تمرين هاي تنفس و ادا نمودن کلمات و ايجاد آواي خوش، صحبت هاي بسيار زيادي مي توان عنوان کرد.
 
يکي از مسائلي که مداحان در ماه محرم و به دليل استفاده زياد از تارهاي صوتي‌شان دچار آن مي‌شوند، گرفتگي صداست؛ لذا اين امر با رعايت اصول تغذيه‌اي و توجه به برخي از توصيه‌هاي پزشکي و نخوردن مواد غذايي التهاب آور، قابل رفع است.در اين مطلب سعي شده است، به صورت کاربردي با ذکر چند نکته اساسي موارد مفيدي را در دو مقوله "پيشگيري و نگهداري" و همچنين "ترميم نمودن و بهبود بخشيدن" در هنگام آسيب تارهاي صوتي، بيان کرد.به طور کلي کارهاي عملي که مي بايست انجام داد هم از جنس تمرين و هم از جنس پرهيز از برخي مواد آلرژي زا است.

- قبل از هر نوع عمل نگه داري و يا آماده سازي يا هر کار ديگر، ابتدا اگر شناخت خوبي از بازخوردهاي جسمي خود داريد از خوردن و نوشيدن‌هايي که شما را دچار تداخل مزاجي مي‌کند و يا در معرض قرار گرفتن مواد مختلفي که شما را تحت تاثير قرار مي‌دهد، پرهيز کنيد. مثلا اگر سرد مزاج هستيد بطور طبيعي نبايد غذاهايي با مزاج خيلي سرد ميل کنيد و يا اينکه اگر از بوييدن عطرهاي خاصي دچار سردرد مي‌شويد و بوي تند آن شما را آزار مي دهد به هيچ وجه استفاده ننماييد و يا در کنار اشخاصي که اين عطرها را استفاده نموده اند قرار نگيريد.

وقتي از خواب بيدار مي‌شويد بلند صحبت نکنيد
- از کشيدن سيگار و قليان و يا بهره‌گيري از هر گونه مخدر پرهيز نماييد و تصور نکنيد که استفاده از اين‌ها باعث تغيير حالت صداي دلخواه‌تان خواهد شد.
-وقتي از خواب بيدار مي‌شويد بلند صحبت نکنيد در واقع مي بايست ابتدا تارهاي صوتي را گرم کنيد و سپس شروع به صحبت کردن بلند بوسيله تارهاي صوتي تان نماييد،
به عنوان مثال، پس از اينکه از خواب برخواستيد، مي بايست حرف زدنتان همراه با مخلوطي از هوا باشد؛ مثلا با صداي آرام چند بيت شعر بخوانيد ، منظور از صداي آرام همانند اين است که مي خواهيد صحبت درگوشي با کسي داشته باشيد.سلام کردن‌تان را هم همين‌طور آرام انجام دهيد.

نوع تغذيه و خوراک شما:
مسئله ديگر در آماده بودن هرچه بيشتر براي عرض ارادت و مديريت مجلس اهل بيت عليهم السلام نوع خوراک شماست، البته نمي‌خواهم بگويم که هيچ چيز نخوريد يا وسواس زيادي در اينکه چه بخوريد و چه نخوريد نشان دهيد، چرا که آثار خوراکي ها گاهي در افراد مختلف متفاوت است اما به هر ترتيب در اينجا به ذکر دو گروه از خوراکي ها مي پردازم:


- پيشگيري کننده‌ها و نگهداري کننده از بروز اختلال

-روزي که مي خواهيد شعر بخوانيد و به قول معروف مداحي بفرماييد و ذکر اهل بيت بگوييد، شير ننوشيد چرا که نفاخ است و ممکن است در معده گاز ايجاد کند و هنگام خواندن شما را دچار مسئله کند و مدام آزارتان دهد.

-از پودرهاي چندمنظوره اي مانند نسکافه هايي که در بازار موجود است و به همراه آن شير يا کارامل هم دارد، استفاده نکنيد چرا که آثار نفخ معده در اين نوع نوشيدني ها هم يافت مي شود.

-از خوردن غذاهاي تند و تحريک آميز و همچنين فلفل و ادويه جات پرهيز کنيد.

- اگر به ترشي جات خيلي علاقه مند هستيد براي چند صباحي از ميل نمودن آن پرهيز کنيد، چرا که طبيعت ترشي سرد است و موجب مي شود که تعادل مزاجي تان برهم بخورد و گاه فشارتان را هم پايين بياورد.

- سعي کنيد بجاي آب سرد و يا آب با دماي خنک متعادل و بلکه آب شير بنوشيد.

-از نوشابه ها و هرگونه نوشيدني گاز دار پرهيز کنيد؛ چرا که مانند يک ماده جرم گير قوي سطح حنجره شما و تارهاي صوتي تان را مي سايد.

-سعي کنيد فاصله ميان ميل کردن غذا ( شام ) تا خوابيدن شما حداقل سه ساعت باشد که غذاي ميل شده بطور کامل هضم شده باشد، چرا که اگر برخلاف اين کار عمل نماييد، در حين خواب اسيد معده که براي هضم غذا ترشح مي شود به سطح ناي بر مي‌گردد و بنابراين وقتي از خواب برمي خيزيد متوجه خواهيد شد که صداي تان به اصطلاح خش داراست؛ اگرچه پس از چند ساعتي بهبود پيدا مي کند اما افرادي را که در ابتداي صبح مجلسي را مديريت مي کنند و مي بايست مداحي و ذاکري داشته باشند دچار اختلال صدا خواهد نمود.البته مي توانيد کمي و فقط کمي سرتان هم بالاتر از سطح بدن قرار دهيد که به عدم بازگشت اسيد معده کمک مناسبي نمايد. بطور کلي سعي کنيد در شب غذاي سبکي ميل نموده و آن غذا چربي مشهودي نداشته باشد.

-خوردن آبليمو، ترشي و سرکه در حال گرسنگي صافي صدا را از بين مي برد. اما اگر در بين غذا خورده شود چه بسا باعث تقويت صدا هم بشود.

-اگر بصورت کلمه به کلمه بخواهم بگويم بطور کلي اين مواد غذايي را نخوريد:
ترشي، غذاهاي سرخ شده در روغن، چاي پر رنگ، آب سرد، آب داغ، بستني، تخمه، آجيل، چيپس و پفک، سرکه، مواد غذايي که بسيار شيرين يا شور هستند. همچنين استعمال عطريات بيش از اندازه معمول بخصوص عطرهاي تند بر روي حنجره شما تاثير خواهد گذاشت.
خوردن مواد غذايي داغ به اندازه اي که حلق را بسوزاند و پائين برود بسيار براي حنجره ضرر دارد. همچنين خوردن بيش از اندازه چيزهاي سرد به طوري که سردرد شديدي بگيريد و يا گلو به درد بيايد، براي حنجره مضر است.

- ترميم کننده‌ها و بهبود بخش‌ها
ممکن است بر اثر استفاده غلط از صدا و عدم رعايت نکات فوق، حنجره شما دچار زخم ها و يا خراشيدگي هايي شود که البته از ديد تخصصي اگر بخواهم توصيف کنم، هنگامي که به يکباره شروع به خواندن نموده و يا در حين خواندن فريادهاي غير اصولي بزنيد، لخته هاي خوني در مسير تارهاي صوتي شما ايجاد مي شود که در ادامه فشارهاي شديدتر، حتي دچار زخم هاي ريزي خواهد شد که گاه موجب نمايان شدن خون مي گردد، در اين هنگام مي بايست حداقل يکي دو روز از خواندن پرهيز نماييد.از خوراکي‌هايي که جنبه دارويي دارند، ميل نماييد

- عناب خيس کرده ميل کنيد. اين کار هم براي ترميم صدا خوب است و هم براي پيشگيري و نرم نگه داشتن و پاکسازي آن؛ عناب گرفتگي صدا را برطرف مي‌کند و موجب تقويت دستگاه گوارشي مي‌شود. عناب به دليل داشتن لعاب زياد، نرم‌کننده سينه است. براي رفع استرس و اضطراب مفيد است و چون مداحان به نوعي اجراي زنده دارند، مي توانند از خوراکي هايي مانند عناب يا خوراکي هاي ديگر استفاده کنند که کاهش دهنده اضطراب هم هست.اين ميوه قدرت ماهيچه‌هاي حنجره و توان بدني را افزايش مي‌دهد.اين ماده ضدآلرژي است بنابراين در اين هواي مسموم از آلاينده‌هاي شيميايي، در پاک سازي مسير حنجره به شما کمک مي‌کند. البته در نظر داشته باشيد که اگر سرد مزاج باشيد، ممکن است کمي موجب نفخ شما بشود که مسئله ي جدي نخواهد داشت.

روش آماده سازي:
به دو نحو توصيه مي شود که طبق دلخواه تان مي توانيد آن را فراوري نماييد.
يک حالت اين است که عناب را بشوييد و نيمي از يک ليوان با اندازه معمول را آب بريزيد ( بهتر است آب جوشانده باشد ) و عناب ها را درون آن قرار داده و درب آن را با ظرفي بپوشانيد که علاوه بر اينکه هواي مستقيم نخورد، کمکي باشد براي اينکه عناب ها از آب بيرون نزنند؛ اين کار بايد حداقل از 4 الي 6 ساعت قبل انجام شود تا به خوبي لعاب ايجاد کند، دقت کنيد که اگر نزديک به خواندن شماست به هيچ وجه آن را درون يخچال قرار ندهيد تا دماي آن در هنگام نوشيدن سرد نباشد.روش ديگر بصورت دمنوش است که بايد عناب را شسته و خيس کنيد سپس هسته آن را بيرون آورده و ميوه خرد شده را داخل يک قوري ريخته و آب با دماي 80 درجه سانتي گراد به آن اضافه کنيد و اجازه دهيد که به مدت 15 دقيقه دم بکشد. به علت شيرين بودن دانه هاي عناب نيازي به شيرين کردن نمي باشد و در صورت تمايل مي توانيد چند قطره آب ليموترش به آن اضافه کنيد.

-انجير خشک را درون شير بجوشانيد و به هنگام شب ميل کنيد و دهان خود را نشوييد و اجازه دهيد تا صبح در مسير حنجره شما باقي بماند تا کار ترميمي خود را انجام دهد.

-ميل نمودن موادي که ويتامين ث (C) دارند از جمله مي توان به پرتقال، کيوي، سيب، ليمو ترش، سبزيجات، سيب زميني و ... اشاره کرد.

- هنگامي که آب مي نوشيد بهتر است چندين قطره آب ليموي تازه در آن بريزيد و بعد ميل کنيد.

-عسل آب بنوشيد، 3 قاشق غذاخوري عسل را در يک ليوان آب ريخته و آن را کاملا به هم بزنيد تا اثري از عسل حل نشده در آن باقي نماند. سپس آن را ميل بفرمائيد.

- شربت گياهي آويشن براي التيام بخشيدن حنجره افرادي که دچار سرفه شده اند.

-اگر بصورت کلمه به کلمه بخواهم ذکر کنم اين مواد غذايي را هم مي توانيد استفاده نماييد :
غذاهاي کم چربي و آبکي مانند آش، گوشت آب پز، باقالي پلو، آبگوشت کم چربي، دانه صنوبر، مويز، انجير، شنبليله، خرما، ريشه شيرين بيان، بادام (به ويژه بادام تلخ)، نيشکر،
تخم خيار چنبر، تخم کدو حلوايي، نشاسته، کتيرا، ترکيب زرده ي تخم مرغ و عسل.